Camiler, Mescidler ve Mimari Unsurlarının Anlamları

0
gündogdu
Mehmet Gündoğdu
Latest posts by Mehmet Gündoğdu (see all)

Cami/Mescid

Müslümanların yaşadığı topraklarda ki varlığının, sahipliğinin tapusudur. Müslümanların yaşadığı toprakların evrensel belgesidir. Kur’ân ı Kerim deki , “Mesecidellah”,(Allah’ın mescitleri) tabiri kullanılmıştır. Onun için cami/mescidler, Allah’ı sembolize ( şeâirallahtır.) eder.  Allahı işaret eder.

Diğer yönden, Allah ü Teâlâ Kabe’ye  “evim” kelimesini kullanarak, kendisine nispet etmiştir. Kabe, “Beytullah” tır, yani (Allah’ın evi) manasına gelir. Kabe’de bulunan insanlar,  Allahü Teala’nın (duyufu’r Rahman) misafireleridir.

Yeryüzünde Kabe’nin birer şubeleri olan camiler/mescidlere de  Allah (c.c),  “Allah’ın mescitleri” tabiriyle kendine nispet ettiği için, ibadet maksadı ile Camilere/Mescidlere gelen müslümanlar da Allah’ın misafirleridir.

Ayrıca Cami kelimesi Allah’ın güzel isimlerin (esmâ ül hüsnâ) dan olması hasebiyle, Allah ü Teala’nın “cami” isminin  tecelli ettiği kutsal mekanlardır.

Camiler/Mescidler, Müslümanların ibadet ve dualarını yüce Rabbe arzettikleri mübarek yerleridir. Manevi buhranlarda, maddi-manevi dert, sıkıntılarda ve darda kalanların sığınabilecekleri, kutsal liman ve şifahanelerdir camiler ve mescidler.

Minare

Ezanın okunduğu, dünyanın etrafında 24 saatte beş halka halinde, yüce Allah’ın isminin gök kubbede yankılandığı makamdır.

Ezan, Allah’ın varlığın birliğinin ilanı, ikrarı ve şehadetidir. İnanan-inanmayan, küçük-büyük, kadın-erkek, ırk, dil, din farkı olmaksızın bütün insanlığı kurtuluşa çağıran evrensel bir mesajdır.

Minareden Namaz vaktinin duyurulmasının yanı sıra “İslam hâkimiyeti” ve “Müslüman egemenliğini” gösteren bir semboldür.

Minare kalemdir. İslam medeniyetinin temeli okuma-yazma, eğitim-öğretim olduğunu temsil eder.

Minber

Hutbenin irad/okunduğu yüksekçe bir  yerdir.

Minber, Hutbe vasıtasıyla dini ve siyasi, toplumsal mesajların inananlara ulaştırılmasına vasıta olması ile “Devleti” sembolize eder.

Bununla birlikte minber üzerindeki dört sütunla çevrilmiş alanın, Rabbül’alemin olan Allah’ın dört melekle, kainatı idare edişini ve hâkimiyetini sembolize etmektedir.

Halifeler başşehrin merkez camiinde imâmet görevini yerine getiriyor ve idarede minberden  büyük ölçüde faydalanıyorlardı.

Minber başlangıçta merkezî idarenin bir sembolü idi ve sadece Mescid-i Nebevî’de bulunmasına izin verilmişti.

Nitekim Hz. Ebû Bekir’den itibaren halifeye biat minberde yapılıyordu.

Halife de biattan sonra idarede takip edeceği genel prensipleri minberde okuduğu ilk hutbe ile ilân ederdi. Bu hutbeler günümüzdeki balkon kunuşmasını ve  resmî gazete yayımlanan kanun ve kararnamelerin bir benzeridir.

Minber bu fonksiyonuyla anayasaya sahip toplumlarda üzerinde devlet siyasetinin açıklandığı kürsülere benzetilmiştir (Hasan İbrâhim, II, 242).

 Hz. Osman muhaliflerine karşı kendi icraatını minberde savunmuş ve bu âdet ondan sonra da devam etmiştir.

Halifeler hacca gittikleri zaman Mekke ve Medine’deki camilerin minberlerinden, İrad ettikleri hutbelerle İslâm dünyasının her tarafından gelen müslümanlara ulaşma imkânı buluyorlardı.

Mihrab

İmamın namaz kıldırdığı yer olmasıyla Dini;

Kıble yönünü işaret etmesiyle “Kabe”yi;

İbadete öncülük etmesi  yönüyle “Cennete giriş kapısını” temsil eder.

Kürsü

Eğitim ve kültür faaliyetlerinin yapıldığı, Vaizlerin, vaaz verdiği makam olması hasebiyle, Mektebi, Medreseyi, Üniversiteyi temsil eder.

Kubbe

Cemaati tek mekanda toplaması hasebiyle, Ümmet-i Muhammed’in Birlik ve Beraberliği, manevi bütünlüğü temsil eder. Dil, ırk, kavim, kabile ayrımcılığını yok edip, Ümmetin Vahdet’ini  temin eden,  ortaya çıkaran mimari unsurdur.

Şadırvan

Namaz için abdest alındığı yerdir. Temizlik ve nezafetin temel ve esas kabul edildiği  İslam Medeniyetini temsil eder. Zira İslam Medeniyeti “Su” medeniyetidir.

İbadete hazırlanmanın başlangıç mekanıdır.

Sebil

İslam dinin infaka,  yardımlaşmaya, dayanışmaya, paylaşmaya  verdiği önemi gösterir.

Bu evrensel değerleri ve yüksek ahlakı temsil eder.

Revaklı Avlu

Müslümanların Sosyalleşmesini, Manevi birliği ve bütünlüğü temin etmeye katkı, ümmet anlayışının yaygınlaşmasına vesile olur.

(Devam edecek)

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz